Stromae'nin farklı yüzleri

Ruandalı bir babayla Flaman kökenli bir annenin oğlu olarak 1985 yılında Brüksel’de doğan Stromae ya da asıl adıyla Paul Van Haver, babasını Ruanda’da 1994 yılında başlayan iç savaşta kaybetmesinin ardından annesi ve kardeşleri tarafından büyütülmüştü. Ergenlik yıllarında rap’in yanı sıra Afrika ve Küba’ya özgü geleneksel müzikleri keşfeden genç adam 2000 yılında OPS Maestro takma adıyla ilk enstrümantal bestelerini yapmaya başladı. On sekiz yaşına geldiğinde arkadaşı J.E.D.I lakaplı Jean-Didier Longane ile birlikte Suspicion isimli rap müzik grubunu kurdu, o tarihten itibaren de Maestro kelimesinin hecelerinin yer değiştirmesinden oluşan Stromae adını kullanmaya başladı. 2009’da Brüksel’de bulunan NRJ radyosunda yaptığı staja paralel olarak YouTube üzerinden müzik dersleri vermeye başladı, bununla birlikte rap müziği yavaş yavaş ardında bırakarak bambaşka türlere doğru yelken açtı. Aynı yılın Eylül ayında yayınladığı ritmik dans parçası Alors on danse ile tüm Avrupa’da büyük yankı uyandırdı. Bu parçayı da içeren "Cheese" adlı albümün 2010 Haziran’ında piyasaya çıkmasıyla da hem şarkı hem de Stromae global anlamda bir fenomene dönüştü.  Kulağa İlk olarak eğlenceli bir dans şarkısı gibi gelen bu parçanın sözlerinin, müziği kadar neşeli olduğunu söylemek pek mümkün değil. Gün boyunca kafası hayata dair farklı problemlerle meşgul olan bir ofis çalışanından bahsediyor bize Stromae ve bu kişi, tüm bu dertleri unutmak için çareyi gece dışarı çıkarak dans edip şarkı söylemekte buluyor.

Alors on danse ya da Te quiero gibi yüksek tempolu parçalara rağmen hüzünlü bir palyaçoyu akıllara getiren yüzü, incecik vücudu ve papyon kravatı ile günümüz popüler şarkıcılarından çok farklı bir imaj çiziyordu Stromae. Aile içi şiddet gibi toplumsal meseleleri konu alan kasvetli şarkı sözlerini bir bayram havası estiren elektronik melodilerle süslüyor, internet çağının mutsuz ve depresif çocukları, onun şarkılarında adeta kendilerini buluyordu. “Cheese”’in 2011 yılında düzenlenen Victoires de la Musique töreninden “En İyi Elektronik Müzik Albümü” ödülüyle ayrılmasının ardından ikinci albümünün hazırlıklarına başlayan yetenekli sanatçı, bu albümün ilk single’ı Papaoutai'yi (Neredesin baba) 2013’ün Mayıs ayında yayınladı. Stromae bu parçayı kendisi gibi babasız büyüyen ya da babalarıyla iletişim kuramayan çocuklara adamıştı zira Ruandalı bir mühendis olan babasını hayatı boyunca ancak üç ya da dört kez görmüştü. Babasının Ruanda’daki soykırım sırasında öldürüldüğü haberi de ona hemen verilmemiş, küçük çocuk bu gerçeği bir süre sonra kendisi fark etmişti.

Stromae, 2013 yılının 13 Mayıs’ında bu şarkının single olarak yayınlanmasının ardından aniden ortadan kayboldu. Bundan yaklaşık iki hafta sonra ise internete, sanatçıyı Brüksel sokaklarında sarhoş halde dolaşırken gösteren bir video düştü. Olay yaratan bu görüntülerin Stromae’nin yeni şarkısının klibi için olduğu ise ertesi gün anlaşıldı. Sevgilisi tarafından terk edilen bir adamın yaşadığı üzüntüyü dile getiriyordu sanatçı Formidable adlı bu şarkıda. Parçanın video klibi de Brüksel’de bir tramvay durağında gizli kamerayla çekilmiş, Stromae ayakta durmakta güçlük çeken sarhoş bir adamın rolüne bürünmüştü. Yoldan geçenler, bunun bir klip çekimi olduğunun farkına varmamış, onun sokakta gerçekten sarhoş halde dolaştığını düşünmüşler ve bu halini videoya çekenler, kendisinden imza istemeye gelenler ya da ona yardım etmeye çalışan polis memurları ilginç görüntüler oluşturmuştu. 

Bu iki single’ın ardından merakla beklenen yeni albümü “Racine Carrée”’yi (Karekök) 2013 Ağustos’unda satışa sunan Stromae, bu albümde Maître Gims ve Orelsan gibi rap müzisyenleriyle çalıştı. Belçika, Fransa, İtalya, Hollanda ve İsviçre listelerinde bir numaraya oturan bu albümün ardından o da artık hem ülkesinde hem de Avrupa genelinde döneminin en önemli sanatçıları arasında gösterilmeye başlandı. Gerek otobiyografik şarkı sözlerine evrensel bir boyut kazandırma konusundaki yeteneği, gerekse sahnedeki jest ve mimikleri nedeniyle sık sık vatandaşı Jacques Brel ile kıyaslanıyordu artık. Ona bu başarıyı getiren ikinci albümü de 2014 başında tam üç Victoire de la Musique ödülüyle taçlandırıldı.

Stromae, 2014’te Complex dergisiyle yaptığı bir röportajda kariyerine ara vermeyi planladığını açıkladı. Buna karşın o yılın Eylül ayında Amerika turnesine start verdi, söz konusu turne 2015 boyunca de devam etti. 2016’nın Aralık ayında ise bir süre önce verdiği kararı nihayet hayata geçirdi ve çalışmalarına ara verdiğini duyurdu. Bu dönemde kardeşiyle kurduğu Moseart adlı yapım stüdyosuna odaklandı ve Orelsan, Disiz La Peste ve Vitaa gibi meslektaşlarının yapımcılığını üstlendi.  2017’de Orelsan’la La pluie adlı parçada düet yapmasının ardından 2019’da Coldplay albümü "Everyday Life"daki Arabesque adlı parçada boy gösterdi. Stromae’nin uzunca bir sürenin ardından yayınladığı kendine ait ilk single ise 2021 tarihli Santé oldu.  Şarkıyı pandemi boyunca çalışmak zorunda kalan ve bu fedakârlıkları çoğunlukla görmezden gelinen insanlara adamıştı sanatçı ve "Kadehimi size kaldırıyorum" diyordu. Bu şarkının ardından Stromae’nin yeni albümü "Multitude" de 4 Mart’ta aldı müzik marketlerdeki yerini. Bu albümden çıkan ikinci single olan L’enfer (Cehennem), bu yılın başında yayınlandığında oldukça yankı uyandırdı zira Stromae kariyerine verdiği sekiz yıllık ara sırasında hissettiği karmaşık duygulardan bahsediyordu parçasında ve yalnızlık nedeniyle aklından geçen intihar düşüncelerinin hayatını adeta bir cehenneme çevirdiğini ifade ediyordu. 

Multitude, "çokluk" anlamına geliyor, albümde de pek çok farklı kültüre ait farklı müzikal tarzlara yer vermiş Stromae. Yine çok farklı hikayeleri, geniş bir müzikal yelpaze eşliğinde anlatmış dinleyicilerine. Bu bağlamda ele alınan temalar açısından benzerlikler bulunsa da müzikal açıdan oldukça renkli bir albümle karşı karşıya olduğumuzu söylemek mümkün. Albümün üçüncü şarkısı La solassitude'ün isminde bir kelime oyunu mevcut: solitude (yalnızlık) ve lassitude (bitkinlik) kelimelerini bir araya getirmiş sanatçı burada. Şarkının nakarat kısmında da “Bekârlık bana yalnızlık yüzünden acı çektiriyor, çift olarak yaşamak ise bitkinlik veriyor” sözleriyle, hemen hemen herkesin hayatı boyunca farklı dönemlerde hissettiği duyguları dile getiriyor. Bununla birlikte Stromae’nin yedi yıldır Coralie Barbier ile evli olduğunu da hatırlatmakta fayda var. Albümde yer alan bir diğer şarkı olan Déclaration'da ise kadınlarla özdeşleştirilen toplumsal normlara karşı bir manifesto yayınlıyor sanatçı adeta ve nakarat kısmında: “Endişelenme, her şey yoluna girecek. Bu düzen değişmeli ama belli ki biraz zaman alacak” diyerek umut veriyor hayranlarına. Parçada zaman zaman tanıdık ezgiler de kulağa gelebilir, bunun nedeni de Stromae’ye parça boyunca Belçika Ulusal Orkestrası'nın yanı sıra müzisyen Taylan Acar’ın zurnasıyla eşlik etmesi.

Stromae'nin yeni albümünde çok farklı tarzlara ve enstrümanlara yer verildiğini belirtmiştik. Albümdeki Pas vraiment isimli şarkı da buna iyi bir örnek. Parçada ilişkileri yürümediği halde birlikte kalmaya devam eden bir çiftten bahsediyor Stromae bize. “Kendime soruyorum niye hala birlikteyiz, ikimiz bunu gerçekten de bilmiyoruz. Sen ve ben belki artık burada durmalıyız, bu daha iyi birbirimizi gerçekten sevmediğimiz düşünüldüğünde” sözleri yer alıyor şarkının nakarat kısmında da. Parçayla ilgili asıl ilginç nokta ise Stromae’nin şarkıda Selman Faris’in çaldığı ney aracılığıyla oryantal melodilere yer vermesi. Faris’in de Mevlevi müziğinin ustası Kudsi Erguner’in oğlu olduğunu hatırlatalım.

"Multitude", birbiriyle alakalı iki parçayla sonlanıyor. Bunlardan ilki Mauvaise journée (Kötü gün), ikincisi ise Bonne journée (İyi gün) adını taşıyor. Orelsan’la birlikte yazdığı bu iki parçanın ilkinde bardağın boş tarafına ikincisinde ise dolu tarafında odaklanan iki zıt algı şeklini ele alıyor Stromae. Söz konusu parçalardan daha kasvetli bir içeriğe sahip olan Mauvaise journée'de; sabah uyanır uyanmaz gri renkli gökyüzü yüzünden kötü başlayan, bir karantina gününü ya da insanın otuz beş yaş sınırını geçtiği bir doğum gününü andıran, insanı karanlık düşüncelere iten bir günden bahsediyor bize. Sanatçının, parçanın sözleri için kariyerine ara verdiği ve depresyon etkisi altında geçirdiği günlerden ilham aldığı aşikâr.